Selonoid Valf

CNC tezgahları için selonoid valf . 

Solenoid vana; Su, hava, buhar, gaz gibi  çeşitli akışkanları kontrol etme amaçlı kullanılan elektromagnetik valflere verilen isimdir.

Solenoid vana: Bobin- soket, kovan-çekirdek, gövde-kapak ve sızdırmazlık elamanı dediğimiz  ana parçalardan oluşan bir otomatik kontrol valfidir de denebilir.

Bir solenoid vana, 4 ana parçadan oluşur.

1. Bobin- soket grubu
2. Kovan - Çekirdek grubu
3. Gövde -Kapak grubu
4. Sızdırmazlık oring - diyafram grubu

Solenoid valfi oluşturan bu 4 ana parça  ne işe yarar?

Bobin - soket  ve kovan - çekirdek;  solenoid vanaya elektrik enerjisinin verildiği en önemli parçalarından biridir. Bobin, kovan-çekirdek grubu ile çok iyi sekronize çalışmak zorundadır. Bu nedenle her solenoid vana markasının kendine özel bobini vardır. TORK solenoid vana bobini en iyi uyumla TORK solenoid vana kovan-çekirdek grubu ile çalışır. Başka marka solenoid vanalarda kullanılması önerilmez. İmalat dizayn yapılırken bobin-kovan-çekirdek üçlüsü hesaplamaları birlikte yapılır. Bu  parça grubu, solenoid vananın beyni olarak adlandırılır.

Gövde - kapak  ve diyafram,sızdırmazlık grubu;  solenoid vananın ana gövde grubu olan bu bölümden akışkan (hava, su, buhar, gaz vb ) ların geçtiği bölümdür. Bu bölüm akışkanın debisine, basıncına, cinsine,  sıcaklığına, vananın  pozisyonuna(N.K veya N.A.) göre dizayn yapılan bölümüdür.  Gövde -Kapak ile  diyaframın , sızdırmazlık elamanının çok uyumlu olması gerekmektedir.

Solenoid vana nasıl çalışır ?

Solenoid vana genel olarak çalışma prensibi yönünden 2 ana gruba ayrılır.

1.  Direkt çekmeli solenoid vanalar.
2.  Pilot kontrollü solenoid vanalar.

Direkt çekmeli solenoid vana nasıl çalışır?

Direkt çekmeli solenoid vana gövdesi öncelikle gövde üzerindeki ok yönünde akışkanın akış yönü doğrultusunda boru hattına bağlanır.
Direkt çekmeli solenoid vana, vana gövdesi, kovan, çekirdek, bobin ve soketten oluşur. Sızdırmazlığı, kovan rakor kısmındaki o-ring ve  çekirdek alt kısmındaki çekirdeğe montajlı sızdırmazlık elemanı ile sağlanır.
Boru hattına bağlanan solenoid vana normalde kapalı tip (elektrik enerjisiz halde akışkanı  geçirmeyen) ise,  akışkanın diğer çıkış tarafına geçmesi için valfin konum değiştirmesi lazım. Yani N.K halden N.A ( normalde açık) hale geçmesi lazım. Bunun sağlanması şartlara bağlı. Buradaki tek şart solenoid vana üzerindeki bobine , üzerinde yazılı olan voltaj da bir elektrik enerjisi ile elektrik vermektir. Bobin doğru enerji ile ( + / -  %10,15 hatalı) enerjilenince kovan içindeki nüveyi (çekirdeği) yukarı çekecektir. Valf gövdesindeki orifise baskı yapan nüve yukarı hareket edince, orifis girişinde bekleyen akışkanın önü açılmış olacaktır. Önü açılan akışkan  valfin çıkış tarafından geçerek boru içinde ilerlemesine devam edecektir. Taki bobin üzerindeki elektrik enerjisi kesilene  kadar bu durum devam eder. Elektrik enerjisi kesilince bobin artık çekirdeği bırakır ve çekirdek kendi ağırlığ yanında üzerindeki yay kuvveti ilede beraber tekrar gövde üzerindeki orifisi baskı yaparak kapatır.  Akışkan akışı durmuş olur. Solenoid vana ilk konumu N.K (normalde kapalı ) pozisyona geri döner.
Direkt çekmeli solenoid vanada, vana gövdesindeki orifisin çapı çok önemlidir. İhtaç kadar debi geçirecek çapta açılabilir. Ama en fazla 9 mm çapa kadar olabilir. en az 1 mm olabilir. Bu orifisin çapı valfin çalışma  basıncınıda etkiler. Orifis büyüdükçe bobin gücü ayni olduğundan, valfin çalışma basıncı düşer.  TORK marka bir direk çekmeli solenoid vana 1mm orifiste 100 bar da çalışabilirken, 9 mm caplı bir orifisli vana 1 bar için önerilebilinir. 


Solenoid vana seçmede: Valf  den geçen akışkanın basıncı, sıcaklığı, vananın gövde malzemesi, Gövde üzerindeki orifis çapı, bobinin çalışma voltajı, solenoid vananın bağlantı ölçüsü, akışkanın cinsi, solenoid vananın pozisyonu( N.K /N.A.) çok önemlidir.
ayrıca solenoid vanalarda temiz akışkan kullanılmalıdır. Partiküllü akışkan kullanılmaz. Partiküller, sızdırmazlık elemanına yapışır ve  valfin çalışmasını bozar, valf kaçırmaya başlar. Filtre önerilir veya akışkan borusu  içi temizlenmesi önerilir. Boru içindeki bir kaynak parçası gelip solenoid vana orifisini kapatan çekirdek üzerindeki sızdırmazlık elemanının görev yapmasını önleyebilri. Kireçli bir akışkan ise zamanla kovan- çekirdek arasına dolan kireç parçacıkları da kovan- nüve çalışmasını bloke edebilir. Bu nedenle sıvı konusu önemlidir.
Vanadan geçen akışkanın basınçına uygun  orifis seçilmemiş ise bu da valfin çalışmasını engeller.

Vanadan geçen akışkanın sıcaklığı da önemlidir. Şayet sıcaklık veya  akışkanın çinsi sızdırmazlık elamanı( NBR, FKM, EPDM, PTFE vb) uygun değil ise yine valfte verimsizlik oluşur.
Vananın üzerindeki bobin voltajı da çok önemlidir. Bobin voltajından farklı  elektirik voltajı verilmeside valfin çalışmasını olumsuz etkiler.
Vananın ölçüsü de önemlidir. Direk çekmeli solenoid vanalarda genelde 1/8" ve 1/4"  yapılır. Bunun yanında 3/8 veya  1/2" de ihtiyaç durumunda yapılabilir.
Solenoid vananın bobini üzerinde 3 adet elektrik kablo bağlantı ucu vardır. Bunlardan bir tanesi topraklamadır. Diğer iki uç faz- nötr kabloları bağlanır.
Solenoid vana bobinine enerji ancak solenoid vana üzerinde iken verilmelidir. Bobine dışarıda verilen enerji bobinin yanmasına sebeb olur. Voltaj düşümleride bobini yakar.
Solenoid vanalar uzun ömürlü valflerdir. Ama  ilk seçimde prosesin şartları ile solenoid vananın etiket değerleri ve teknik özellikleri uyuşmalıdır.